Nowelizacja prawa energetycznego – jakie zmiany zostały wprowadzone?

Nowelizacja prawa energetycznego jest odpowiedzią na dynamicznie zmieniający się krajobraz energetyczny. W obliczu rosnących wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, bezpieczeństwem energetycznym oraz postępem technologicznym, istotne stało się dostosowanie przepisów prawnych w celu zapewnienia efektywnego i zrównoważonego zarządzania zasobami energetycznymi.

Cele i kluczowe elementy nowelizacji prawa energetycznego w Polsce

Wprowadzona 7 września 2023 roku nowelizacja Prawa energetycznego ma harmonizować krajowe prawo energetyczne z unijnymi dyrektywami i normami.

Głównym celem nowelizacji jest promowanie zrównoważonego rozwoju, wsparcie dla odnawialnych źródeł energii oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Zmiany mają na celu także ułatwienie dostępu do rynku dla nowych podmiotów oraz zwiększenie ochrony praw konsumentów. Kluczowym elementem nowelizacji jest implementacja dyrektywy rynkowej Unii Europejskiej, a także modyfikacje w ustawie o odnawialnych źródłach energii.

Efektem nowelizacji ma być stworzenie bardziej konkurencyjnego i elastycznego rynku, który odpowiada na wyzwania związane z integracją z europejskimi regulacjami energetycznymi. Większość przepisów weszła już w życie. W późniejszym terminie zaczną obowiązywać regulacje związane z rozbudową uprawnień Prezesa URE oraz wdrożeniem Centralnego Systemu Informacji o Rynku Energii (CSIRE).

Obywatelska Społeczność Energetyczna (OSE) – nowe rozwiązanie dla konsumentów

Na podstawie nowelizacja Prawa energetycznego, od sierpnia 2024 roku w Polsce będzie mogła funkcjonować Obywatelska Społeczność Energetyczna. OSE będzie podmiotem prawnym, skupiającym się na dobrowolnym i otwartym uczestnictwie osób fizycznych, jednostek samorządowych oraz małych i mikroprzedsiębiorców. Działalność OSE może obejmować wytwarzanie, dystrybucję i sprzedaż, a także agregację i magazynowanie energii. OSE będzie mogło również świadczyć realizować zadania i usługi związane z efektywnością energetyczną i ładowaniem pojazdów elektrycznych.

Dzięki tej zmianie nowelizacja prawa energetycznego umożliwia końcowym odbiorcom energii bezpośredni udział w wytwarzaniu i dzieleniu się energią elektryczną, co ma przyczynić się do obniżenia kosztów i zwiększenia efektywności energetycznej. Członkowie OSE zachowają pełne prawa konsumenckie, a rozpoczęcie działalności przez OSE wymaga wpisu do wykazu prowadzonego przez Prezesa URE.

Szerszy dostęp do linii bezpośredniej wytwórca energii elektrycznej – konsument
Linia bezpośrednia umożliwia połączenie wytwórców energii elektrycznej z jej konsumentami bez pośredników, czyli z pominięciem sieci dystrybucyjnych. To rozwiązanie pozwalające na efektywniejsze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, szczególnie przez odbiorców przemysłowych. Jakie zmiany wprowadza nowelizacja w tej kwestii?

Korzystaniu z linii bezpośrednich dotychczas było dostępne tylko dla odbiorców odłączonych od Krajowego Systemu Energetycznego (KSE). Od 7 września 2023 roku linie bezpośrednie będą dostępne także dla podmiotów pozostających w KSE. Uruchomienie linii bezpośredniej nie będzie wymagało zgody Prezesa URE, lecz jedynie wpisu do wykazu na podstawie zgłoszenia. W zgłoszeniu musi znajdować się szczegółowa informacja o linii oraz jej wpływie na system elektroenergetyczny. Podmioty korzystające z takich linii będą obciążone opłatą solidarnościową oraz innymi opłatami, mającymi na celu pokrycie kosztów stałych i utrzymania jakości systemu energetycznego, ale co do zasady – koszty energii elektrycznej powinny być niższe.

Sprawdź również: Farmy fotowoltaiczne a kwestie prawne – jak uniknąć kłopotów?

Inne zmiany wprowadzone przez nowelizację prawa energetycznego

Na podstawie komunikatu Urzędu Regulacji Energetyki dotyczącego zmian w nowelizacji prawa energetycznego wprowadzonej w Polsce 7 września 2023, warto odnotować szereg pomniejszych zmian, które powinny poprawić transparentność branży i ułatwić konsumentom podejmowanie najlepszych decyzji.

Wybrane zmiany wprowadzone w ramach nowelizacji:

• Uruchomienie internetowej porównywarki ofert sprzedawców energii – platforma online dla odbiorców domowych i mikroprzedsiębiorców ma umożliwiać wygodne porównywanie ofert sprzedaży energii elektrycznej. Sprzedawcy będą zobowiązani do aktualizowania swoich ofert w porównywarce.
• Umowy z cenami dynamicznymi – od sierpnia 2024 r. odbiorcy będą mieli możliwość zawierania umów z cenami energii zależnymi od wahań rynkowych (wymagającymi zainstalowania liczników zdalnego odczytu).
• Zmiana sprzedawcy w 24 godziny – od lipca 2025 r. zacznie obowiązywać usługa umożliwiająca szybką zmianę sprzedawcy energii w ciągu jednego dnia.
• Nowy model sprzedaży rezerwowej energii elektrycznej – zapis uproszcza procedurę sprzedaży rezerwowej, z wyższą ceną niż na rynku konkurencyjnym, aby zachęcić do wyboru nowego sprzedawcy.
• Wyłącznie umowy kompleksowe dla gospodarstw domowych – od lutego 2024 r. odbiorcy domowi będą zawierali tylko umowy kompleksowe, obejmujące sprzedaż i dystrybucję energii.
• Piaskownice regulacyjne – możliwość czasowego zawieszenia stosowania określonych przepisów prawa energetycznego dla promowania nowych rozwiązań na rynkach energetycznych.
• Rozwój sieci i inwestycji priorytetowych – na podstawie nowelizacji prawa energetycznego Prezes URE otrzymuje uprawnienia do wytyczania kierunków rozwoju sieci energetycznej i inwestycji priorytetowych.
• Zmiana koncesji z urzędu – Prezes URE może zmienić, odmówić lub cofnąć koncesję na podstawie oceny prawidłowości / nieprawidłowości wykonywania działalności przez przedsiębiorstwa.
• Pozasądowe rozwiązywanie sporów – nowelizacja rozszerza zakres umów i podmiotów, dla których możliwe jest pozasądowe rozwiązanie sporów, z obowiązkowym udziałem przedsiębiorstw w postępowaniach mediacyjnych wobec odbiorców domowych i aktywnych konsumentów.

Podsumowanie

Nowelizacja prawa energetycznego przynosi istotne zmiany dla polskiego rynku energii. Wprowadza między OSE i rozszerza dostęp do linii bezpośredniej, ale również zobowiązuje URE do stworzenia internetowej porównywarki ofert sprzedawców energii dla ułatwienia wyboru dla odbiorców, umożliwia zawieranie umów z cenami dynamicznymi i przyspiesza proces zmiany sprzedawcy energii. Nowe przepisy dotyczą też sprzedaży rezerwowej energii oraz umów kompleksowych dla gospodarstw domowych. Dodatkowo, nowelizacja wprowadza piaskownice regulacyjne, rozszerza kompetencje Prezesa URE oraz usprawnia pozasądowe rozwiązywanie sporów. Te zmiany mają na celu zwiększenie konkurencyjności i efektywności rynku energetycznego oraz lepszą ochronę konsumentów.