Nasłonecznienie w Polsce – gdzie najlepiej budować farmy słoneczne?

Efektywność paneli fotowoltaicznych rośnie wraz z rozwojem tej technologii, jednak wciąż musi być spełniony jeden warunek. Chodzi oczywiście o dostęp do promieni słonecznych, z możliwie jak najdłuższą ekspozycją na ich działanie. Polska należy do krajów, w których niewątpliwie istnieją dobre warunki do rozwoju słonecznej energetyki. Trzeba jednak wiedzieć, że w zależności od konkretnych lokalizacji te warunki mogą dość mocno się różnić. Dlatego planując inwestycję w farmę fotowoltaiczną, warto sprawdzić, w których miejscach panuje najlepsze nasłonecznienie. Dzięki wytypowaniu optymalnej lokalizacji szybciej zwrócą się poniesione koszty.

Czym jest nasłonecznienie?

Zanim przejdziemy do szczegółowego omówienia, w których rejonach Polski mamy do czynienia z największym nasłonecznieniem, wyjaśnijmy, czym ono właściwie jest. Pod pojęciem nasłonecznienia należy rozumieć średnie natężenie promieniowania słonecznego, które pada na daną powierzchnię w określonym przedziale czasowym. Natężenie to inaczej gęstość mocy promieniowania słonecznego, podawana w watach, docierającej na metr kwadratowy powierzchni w trakcie jednej sekundy. W związku z powyższym, parametr ten wyraża się przeważnie w watach na metr kwadratowych (W/m²). Poziom natężenia jest jednak zależny od tak wielu czynników, że nieustannie się zmienia. Dlatego należy dokonać uśrednienia wartości z dłuższego okresu czasu. Najczęściej podaje się średnie nasłonecznienie danej powierzchni w ciągu roku oraz konkretnych miesiącach, wyrażone jako kWh/m² z zaznaczeniem, jakiego przedziału czasu dotyczy ta wartość. Synonimem nasłonecznienia jest insolacja, dlatego w dalszej części artykułu będziemy używać tych pojęć zamiennie.

Jak nasłonecznienie Polski wpływa na fotowoltaikę?

Poziom insolacji ma bardzo duży wpływ na wydajność paneli słonecznych, czyli ilość wyprodukowanej energii w określonym czasie. Pożądane jest, aby ta pierwsza wartość była jak najwyższa. Pozyskując odpowiednio duże ilości prądu dzięki promieniowaniu słonecznemu, możemy pokryć nim swoje bieżące potrzeby, a także zmagazynować nadwyżkę celem późniejszego wykorzystania oraz ewentualnej odsprzedaży. Wydajność instalacji zależy od różnych czynników, jak jej wielkość, parametry danych elementów, poprawny montaż – w tym zwrócenie ogniw we właściwym kierunkiem i pod odpowiednim kątem – czy właśnie nasłonecznienie. Nawet najnowocześniejsze i najbardziej zaawansowane technicznie panele fotowoltaiczne nie będą w stanie zaspokoić naszego zapotrzebowania na energię, jeśli nie otrzymają wystarczającej ilości promieniowania słonecznego. Dobra wiadomość jest jednak taka, że poziom nasłonecznienia Polski okazuje się zadowalający, dzięki czemu poprawnie zamontowana instalacja spełni swoją funkcję niezależnie od ulokowania farmy, chociaż wyniki w różnych częściach kraju mogą się wyraźnie różnić.

W którym województwie w Polsce jest największe średnioroczne nasłonecznienie?

Wielokrotnie już potwierdzono, że insolacja w naszym kraju sprzyja inwestycjom w fotowoltaikę. Średnia roczna suma nasłonecznienia w Polsce wynosi około 1000 kWh/m², co w zupełności wystarcza dla efektywnego działania instalacji. Jednak nieco inaczej wygląda ta suma dla poszczególnych województw. Największe nasłonecznienie w Polsce występuje w centralno-wschodniej części kraju. W województwie lubelskim średnioroczna wartość dochodzi nawet do 1200 kWh/m². W województwach mazowieckim, wielkopolskim, małopolskim, łódzkim, świętokrzyskim oraz kujawsko-pomorskim wartość ta waha się w granicach 1000-1100 kWh/m². Podobnie wygląda to na północy województw dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego i podkarpackiego, a także na południu podlaskiego. W pozostałych rejonach, czyli także w województwach lubuskim, zachodnio-pomorskim, pomorskim oraz warmińsko-mazurskim, średnia roczna insolacja mieści się w przedziale 900-1000 kWh/m².

Nasłonecznienie w Polsce w poszczególnych miesiącach

Poziom nasłonecznienia zależy także od pory roku. Jest to oczywiście związane ze zmieniającymi się porami wschodu i zachodu słońca, co wpływa na czas pracy instalacji. Zgodnie z najnowszymi szacunkami przyjmuje się, że pomiędzy połową kwietnia a początkiem października uzyskuje się około 77% rocznego promieniowania, natomiast przez drugie pół roku – ledwie 23%. Największego nasłonecznienia w Polsce należy spodziewać się latem, kiedy dzień trwa powyżej 16 godzin, a także wiosną, gdy wynosi ok. 12-15 godzin. Zdecydowanie największa insolacja występuje w maju, czerwcu oraz lipcu. Jesienią długość dnia spada poniżej 12 godzin, a zimą wynosi zaledwie 7-8 godzin. W grudniu i styczniu wydajność paneli jest zdecydowanie najniższa. Różnice pomiędzy nasłonecznieniem w Polsce w poszczególnych miesiącach są zatem bardzo duże i w znacznie większym stopniu wpływają na ilość uzyskiwanego prądu, niż decyduje o tym położenie geograficzne.

Czy w Polsce opłaca się stawiać farmy fotowoltaiczne?

Biorąc pod uwagę średnioroczne nasłonecznienie w Polsce fotowoltaika w naszym kraju okazuje się bardzo dobrym rozwiązaniem. Poziom nasłonecznienia jest dość równomierny w całym kraju. Rozpiętość od 900 do 1200 kWh/m² to stosunkowo niewielka różnica, która nie ma wpływu na użyteczność instalacji, choć w regionach o lepszym nasłonecznieniu będzie, oczywiście, bardziej wydajna. Nie trzeba jednak obawiać się inwestycji w województwach o słabszej insolacji, ponieważ panują tam wystarczająco dobre warunki, aby odpowiednio zaprojektowana instalacja w pełni zaspokajała zapotrzebowanie. Większym problemem okazują się różnice w nasłonecznieniu w poszczególnych miesiącach. Zimą ilość dziennego światła jest tak mała, że nawet najbardziej wydajne panele mogą nie być w stanie wytworzyć wystarczającej ilości prądu. Z tego względu należy uzupełnić instalację o urządzenie magazynujące nadmiar energii i najlepiej uruchomić ją po zakończeniu zimy, aby przez całą wiosnę oraz latem gromadzić nadwyżki, które mogą przydać się w późniejszym okresie. Istnieje też możliwość przekazywania wytworzonego prądu do sieci energetycznej i późniejsze odebranie go na swoje potrzeby.